Mam do Ciebie Drogi Czytelniku, Droga Czytelniczko kilka pytań.

Czy chciałbyś/chciałabyś potrafić ocenić czy płeć przeciwna jest zainteresowana kontaktem z Tobą, czy jest jedynie miła lub też udaje aby np. coś osiągnąć?
Czy chciałbyś/chciałabyś mieć lepsze relacje z płcią przeciwną?
Czy chciałabyś/chciałabyś, aby w ogóle Twoje relacje z ludźmi miały inną, głębszą jakość? Aby były bogate i trwałe?
A ponadto:
Czy chciałbyś/chciałabyś być zdrowy/a?
A jeśli masz kłopoty zdrowotne – czy chciałbyś/chciałabyś przechodzić je łagodniej?
Czy chciałbyś uchronić się przed depresją, uzależnieniem, wypaleniem zawodowym?
Czy chciałbyś/chciałabyś lepiej radzić sobie z sytuacjami trudnymi i stresującymi?
Czy chciałbyś/chciałabyś lepiej radzić sobie z zadaniami życia codziennego?
Czy chciałbyś/chciałabyś być bardziej efektywny/a?
Czy chciałbyś/chciałabyś adekwatnie i konstruktywnie radzić sobie z emocjami?
Czy chciałbyś/chciałabyś doświadczać życiowej satysfakcji?
Czy chciałabyś/chciałabyś, aby Twoje życie miało inny niż do tej pory wymiar i smak?

Któż by nie chciał? No i pytanie zasadnicze – jak to zrobić? Odpowiem ogólnie doszczegóławiając później – rozwijać w sobie inteligencję. Nie mam tu jednak na myśli umiejętności myślenia analitycznego i abstrakcyjnego mierzonych ilorazem inteligencji tzw. IQ. Mówię o inteligencji emocjonalnej.

Czym jest inteligencja emocjonalna?

Termin inteligencja emocjonalna jest stosunkowo młody. Po raz pierwszy w literaturze pojawił się w 1990 roku. Za jego twórców uważa się Petera Saloveya i Johna Mayera, ale jego propagatorem i populatorem był Daniel Goleman – autor słynnej książki „Inteligencja Emocjonalna”, która okazała się być światowym bestsellerem. Pojęcie inteligencji emocjonalnej nie jest do końca precyzyjne. Bywa też mylone z innymi pojęciami m.in. inteligencją społeczną. Sposoby rozumienia tego czym jest inteligencja emocjonalna i co właściwie wyraża – różnią się między sobą. Można jednak przyjąć, że inteligencja emocjonalna jest pewną dyspozycją (czy też zbiorem zdolności, kompetencji czy umiejętności), która umożliwia człowiekowi wykorzystywanie procesów emocjonalnych do skutecznego radzenia sobie w życiu. Mniej skomplikowanie? Inteligencja emocjonalna to zdolność do rozpoznawania emocji u siebie i u innych, choć to jednak duże uproszczenie. Inteligencja emocjonalna wspiera i wspomaga inteligencję racjonalną. Coraz więcej naukowców i psychologów praktyków jest zdania, iż to co odpowiada za sukces życiowy to wcale nie intelekt, ale kompetencje składające się na inteligencję emocjonalną. Te mają mieć znaczenie nawet w 80%. Intelekt jedynie w 20%. A gdyby sprowadzić sukces życiowy jedynie do sukcesu w życiu osobistym proporcje te pewnie jeszcze uległyby zmianie – na korzyść inteligencji emocjonalnej.

O inteligencji emocjonalnej bardziej szczegółowo czyli kompetencje składające się na inteligencje emocjonalną:

* Samoświadomość czy też świadomość emocjonalna – wiedza o własnych uczuciach, potrzebach, wartościach, preferencjach, możliwościach i ograniczeniach.
* Umiejętność rozpoznawania emocji w ciele i stanach psychicznych i to zarówno u siebie, jak i u innych. Np. wiedza pochodząca z doświadczenia, że kiedy czuję ucisk w żołądku to odczuwam strach. Albo kiedy widzę, że mój partner ma zaciśnięte szczęki to prawdopodobnie się złości.
* Umiejętność różnicowania emocji – wiem, kiedy się smucę, a kiedy złoszczę. Znam objawy jednej, jak i drugiej emocji. Nie zamieniam złości na smutek czy odwrotnie.
* Zdolność do rozumienia powiązań między emocjami – czyli wiedza, że np. podłożem agresji jest najczęściej lęk.
* Umiejętność spostrzegania przyczyn uczuć – widzę, że partner jest smutny i wiem, że moje słowa mogły się do tego przyczynić.
* Umiejętność przewidywania następstw emocji – wiem, że skoro mój partner jest spięty, to prawdopodobnie trudno nam będzie spędzić dziś upojną noc.
* Umiejętność przewidywania prawdopodobnych sekwencji emocji – u siebie, jak i u innych. Np. mam już wiedzę na swój temat, że np. po tym jak się wyzłoszczę opadam z sił. A mój partner na bezsilność reaguje spadkiem nastroju.
* Zdolność do interpretacji sprzecznych emocji oraz ich różnych kombinacji – rozumiem, że wobec określonej sytuacji można mieć emocje ambiwalentne, czyli czuć np. i ciekawość i lęk.
* Zdolność do rozróżniania przekazów emocjonalnych jako adekwatnych lub nie, prawdziwych lub zafałszowanych
* Umiejętność werbalizacji emocji – nazywania ich i komunikowania.
* Zdolność do adekwatnego wyrażania potrzeb związanych z uczuciami – a więc werbalizowanie tego, czego nam potrzeba, jednak w sposób nieroszczeniowy.
* Zdolność do radzenia sobie z trudnymi emocjami – z bólem, cierpieniem, tęsknotą, odrzuceniem.
* Umiejętność radzenia sobie ze stresem
* Akceptacja swojego emocjonalnego doświadczenia – umiejętność przyjmowania różnych emocji, zawierania ich w sobie bez usilnych prób uciekania czy tłumienia tego co się w nas dzieje.
* Zdolność do radzenia sobie ze stanami emocjonalnymi innych – umiejętność przyjęcia czyjejś złości czy cierpienia.
* Umiejętność wykorzystywania wiedzy o partnerze w celu wnioskowania o jego przeżyciach – wiedza, że jeśli mój partner zaczyna szybko mówić prawdopodobnie jest podenerwowany.
* Znajomość kulturowych reguł i norm emocjonalnych – wiem co np. w danym środowisku lub danej rodzinie „uchodzi”, a co nie, na co jest akceptacja, a co jest oceniane negatywnie.
* Umiejętność ustalania priorytetów na podstawie uczuć – wiem, że skoro na myśl o macierzyństwie reaguję ekscytacją bardzo prawdopodobne, że jest to coś czego pragnę.
* Umiejętność wykorzystywania emocji do rozwiązywania problemów
* Wspomaganie myślenia za pomocą emocji
* Zdolność do posługiwania się stanami emocjonalnymi w celu pobudzenia kreatywności
* Zdolność do przywołania wspomnień dotyczących uczuć
* Zdolność do rozpoznawania przekazów emocjonalnych np. w sztuce
* Umiejętność używania własnych emocji – odpowiednie kierowanie, zarządzanie emocjami, kontrola.
* Poczucie własnej skuteczności emocjonalnej – czyli poczucie, że mogę ze swoich emocji czerpać, że czerpię z nich dla swojego dobra, że moje emocje wspierają inne procesy, które we mnie zachodzą.
* Umiejętność samomotywacji – a więc wytrwałość w dążeniu do celu, sumienność, odpowiedzialność.
* Zdolność emocjonalnej adaptacji do różnych zdarzeń i sytuacji.
* Umiejętności bycia empatycznym i asertywnym
* Umiejętności społeczne takie jak: umiejętność współpracy, ale także przewodzenia czy liderowania oraz perswazji
* Ogólny nastrój – a więc z jednej strony adekwatność nastroju wobec różnych zdarzeń i sytuacji oraz pewna doza pogody ducha.
* Umiejętność czerpania korzyści z wahań nastroju – np. możliwość uwzględniania różnych punktów widzenia, integrowanie różnych perspektyw wytworzonych przez nastrój.
* Samoocena – poczucie własnej wartości, wiara w siebie, świadomość swoich zasobów, jak i słabych stron, umiejętność doświadczania własnej osoby niezależnie od sądów innych ludzi, zdolność do tzw. emocjonalnej samowystarczalności
* Zdolność do zastanawiania się nad emocjami – poddawanie emocji refleksji.

Czy jestem inteligentny/a emocjonalnie?

Czytając powyższy wykaz zdolności składających się na inteligencję emocjonalną możesz spróbować oszacować które z wymienionych kompetencji są Twoim atutem, a nad którymi dobrze jest jeszcze popracować. Poziom inteligencji emocjonalnej można także zmierzyć. Służą do tego specjalistyczne testy psychologiczne.
Jak rozwijać inteligencje emocjonalną?

Rozwój inteligencji emocjonalnej zaczyna się już od pierwszych dni życia dziecka. W procesie tym pomagają nam rodzice. Poprzez nazywanie swoich emocji, uczenie nas rozpoznawania naszych, towarzysząc nam w rozładowywaniu napięcia, wspierając nas w trudnych momentach – wspomagają ten proces. Niestety bywa i tak, że sami mając ograniczony dostęp do swoich uczuć czy też trudności w konstruktywnym radzeniu sobie  z nimi – nie są w stanie pomóc nam w kształtowaniu tak ważnych kompetencji. Inteligencję emocjonalną można jednak rozwijać. Co możesz zrobić?

1. Ucz się rozpoznawania emocji u siebie. Szukaj ich w ciele.
2. Analizuj swoje zachowanie. Badaj motywy swojego postępowania. Poddawaj siebie refleksji.
3. Wzbogacaj słownictwo dotyczące emocji.
4. Ucz się konstruktywnego wyrażania i rozładowywania emocji
5. Wprowadzaj się celowo w określone emocje.
6. Ucz się wprowadzania siebie w stan spokoju.
7.  Ucz się rozpoznawania emocji u innych. Spoglądaj na twarze, na gesty i dopasowuj do tego określone emocje. Jeśli możesz pytać bliskich co czują, kiedy na ich twarzy pojawia się rumieniec – rób to, byle z uważnością na druga osobę. Zaciekaw się tym.
8. Twórz hipotezy dotyczące motywów czyjegoś postępowania. Pamiętaj – hipotezy, a nie jedynie słuszne interpretacje. Poszerzy to Twoje umiejętności rozpoznawania i rozumienia emocjonalności innych. Baw się tym.
9. Oglądaj i omawiaj sztukę – co autor mógł mieć na myśli, co czuł bohater, dlaczego tak postąpił.
10. Czytaj książki dotyczące emocji, skorzystaj z bogatej oferty warsztatów czy treningów wspomagających rozwój osobisty, wybierz się psychoterapię czy couching.