Grupa dla kobiet. Temat na dziś: relacja, w której nie czuję się dobrze.

Zaczyna Hania: „Nie czuję się dobrze w relacji z moją teściową. Z jednej strony jestem jej bardzo wdzięczna, bo bardzo nam pomaga przy dzieciach. Z drugiej – to, w jaki sposób to robi działa mi na nerwy. Ciągle jej coś nie pasuje. Uważa, że źle wychowujemy dzieci, na za dużo im pozwalamy, a to ona ma potem z nimi problemy jak grymaszą przy jedzeniu czy zbroją coś w przedszkolu. To ona się musi za nie tłumaczyć. Moja teściowa w ogóle jest bardzo krytyczna. We wszystko się też wtrąca. Na początku myślałam, że mnie nie lubi. Ale zauważyłam, że wobec męża jest identyczna.  Rozmawiałam z nim na ten temat. On jest zdania, że skoro mama nam pomaga powinniśmy to zaakceptować. Tylko że kiedy ona ma do nas przyjść ja już jestem „chora”. Nerwowo sprzątam, żeby nie miała się czego czepić albo pogryzam czekoladę. Też z nerwów oczywiście.”

Lilka: „Nie czuję się dobrze w relacji z moją nową wspólniczką. To osoba , której wszędzie jest pełno. Zawsze jest tam, gdzie coś się dzieje. Jest głośna, ciągle mówi i oczywiście tylko o sobie. Kiedy ja mam coś do powiedzenia – wchodzi w słowo, przerywa. Zawsze musi być w centrum uwagi. Mój mąż powtarza mi, żebym to po prostu ignorowała, bo w końcu dobrze robi to na czym się zna i dzięki temu firma przynosi zyski. Próbowałam, ale i tak po pracy czuję się jak wypompowany balon. Jestem kompletnie bez sił, bez życia.”

Marianna: „Nie czuję się dobrze w relacji z moją matką. Kocham ją, ale czasem nie potrafię jej znieść. Moja mama niewątpliwie nie miała łatwego życia. Tylko że ja już nie mogę słuchać jej narzekań i tego jak los niesprawiedliwie się z nią obszedł. Jak zawsze miała pod górkę, jak wszyscy ją wykorzystywali, bo jest dobrym i uczciwym człowiekiem, jak cała rodzina przeciwko niej! Wielokrotnie starałam się mamie pomóc. Spłaciłam jej pożyczkę, żeby miała jeden powód mniej do  użalania się. Nic to nie dało, bo teraz ma inne zmartwienie: że obarczyła mnie swoimi finansowymi kłopotami. Tak źle i tak nie dobrze. Namawiam ją, żeby gdzieś wyszła, z kimś się spotkała, ale  ona przecież nie ma pieniędzy (a ode mnie nie weźmie, bo ja mam swoje wydatki), a poza tym z koleżankami nie ma o czym gadać, bo każda z nich ma wnuki, a ona nie. Po każdej naszej rozmowie dochodzę do siebie przez kilka godzin. Boli mnie głowa i nie mogę usnąć. Jestem totalnie pogubiona. Z jednej strony mi jej żal, bo rzeczywiście jest zupełnie sama. Z drugiej – wściekam się, bo nic z tym nie chce zrobić. Mam poczucie winy, że tak rzadko ją odwiedzam. Ale też przyznam się – wiedząc jak te spotkania wyglądają nie mam na nie najmniejszej ochoty.”

Zastanów się czy w Twoim otoczeniu jest osoba, z którą po spotkaniu czy rozmowie, lub też w jej towarzystwie odczuwasz następujące objawy:

* Jesteś osłabiony/a
* Masz poczucie zmęczenia czy wręcz wyczerpania emocjonalnego
* Jesteś przygnębiony/a, smutny/a
* Masz wahania nastroju
* Zamykasz się w sobie
* Izolujesz od innych
* Złościsz się
* Odczuwasz żal
* Odczuwasz poczucie winy
* Odczuwasz napięcie emocjonalne
* Zaczynasz się nad sobą użalać
* Boli Cię głowa, brzuch lub masz inne dolegliwości z ciała
* Masz spięte mięśnie
* Zaczynasz sięgać po alkohol, więcej palisz, przejadasz się
* Odczuwasz emocjonalną pustkę
* Twoje poczucie własnej wartości spada

Im więcej odpowiedzi twierdzących, tym większe prawdopodobieństwo, że masz do czynienia z tzw. wampirem energetycznym.

Kto to jest?

Wampirem energetycznym potencjalnie może być w Twoim otoczeniu każdy: matka, ojciec, partner, przyjaciółka, szef, koleżanka z pracy,  pani ekspedientka w sklepie czy przypadkowo spotkany współtowarzysz w podróży pociągiem. Wampir energetyczny to osoba, która nie potrafi samodzielnie wytworzyć energii do życia. Czerpie ja więc od innych. Można powiedzieć, że się nią karmi. Pobierając energię od Ciebie, pozbawia Cię jej, sam się napełniając. W jaki sposób to się dzieje? Proces ten zaczyna się stosunkowo niewinnie. Wampir energetyczny zaczyna Cię w coś angażować np. opowiada o swoich problemach. Ty poprzez fakt, że słuchasz, potakujesz, wtrącisz empatyczne „yhm” zaczynasz okazywać i poniekąd czuć owe zaangażowanie. Nawet jeśli nie masz na nie szczególnej ochoty. Tu następuje pierwszy wyciek energii. Kolejny wynika z faktu, że taki wampir czerpie jednostronnie. W kontakcie z wampirem nie ma mowy o wymianie, wampir Cię nie zasili, a nawet jeśli, to proporcje będą zaburzone. Jednym słowem koszt jaki ponosisz w danej relacji jest niewspółmiernie duży do ewentualnych zysków. Co się dzieje później? Możesz zacząć odczuwać pewne emocje np. złość, niechęć, dyskomfort. W sposób naturalny – próbujesz się z nimi uporać. Co w tym czasie robisz? Starasz się trzymać dystans wobec energopijcy, siłujesz się, wypracowujesz bezpieczną dla Ciebie odległość. Im bliżej jesteś z wampirem, tym o to trudniej. To proces szalenie energochłonny. W tym samym czasie nasz wampir stosuje wobec Ciebie swoje „zagrywki” (m.in. manipulacje, szantaże). Zaczynasz się tłumaczyć, walczyć z poczuciem winy, skierowaną na siebie złością. To także pochłania Twoją energię. Im mniej jej masz, tym trudniej się przed wampirem mądrze i skutecznie ochronić. No i tym więcej jej u wampira. Tak wpadasz w błędne koło.

Co robi?

Czy masz do czynienie z wampirem energetycznym możesz poznać po doznaniach, jakie odczuwasz w kontakcie z nim. Dodatkową podpowiedzią mogą być strategie, jakie uskutecznia wampir. W literaturze można doszukać się różnorodnych klasyfikacji zachowań energopochłaniaczy. Wg. autorów typologii określone rozpoznanie ma służyć zastosowaniu odpowiedniej strategii obrony. Dokonując autorskiego zbioru podziałów wampirów emocjonalnych na tzw. typy możemy wyróżnić:

Typ narcystyczny

* Jest skoncentrowany na sobie, sprawia wrażenie jakby myślał, ze jest „pępkiem świata”
* Jest roszczeniowy, uważa, że wszystko mu się należy
* Ciągle chce być w centrum uwagi
* Pragnie podziwu
* Mówi dużo, długo, głośno i głównie o sobie
* Nie jest ciekawy opinii innych, nie zadaje pytań, wchodzi w słowo, przerywa
* Ma poczucie, że jest najważniejszy
* Nie widzi innych ludzie, drugi człowiek nie ma dla niego znaczenia
* Pragnie współczucia i litości
* Wyręcza się innymi
Masochista

* Przyjmuje pozycję ofiary
* Narzeka
* Użala się nad sobą
* Jego chęci zmiany są jedynie deklaracjami, nie jest zainteresowany realną pomocą, torpeduje dobre rady
* Pesymista
* Pragnie współczucia i litości
* Wzbudza poczucie winy
* Nie radzi sobie z codziennością
* Zarzuca innych swoimi problemami
* Obarcza sobą innych
* Wciąż oczekują od innych pomocy

Krytykant/ typ kontrolujący

* Ciągle krytykuje
* Osądza
* Jest najmądrzejszy
* Na wszystkim się zna
* Wywyższa się
* Ma opinię na każdy temat
* Wie co jest dla każdego najlepsze
* Pomniejsza Twoje zasługi
* Widzą świat w czarno – białych barwach
* Jest kontrolujący

Rozłamowiec

* Prowokuje, podjudza
* Jest konfliktowy, kłótliwy
* Jest bierno – agresywny
* Rywalizuje

Typ paranoiczny

* Jest skoncentrowany na sobie, sprawia wrażenie jakby myślał, ze jest „pępkiem świata”
* Wszystko odnosi do siebie
* Wszędzie widzi zło, ryzyko, zagrożenie
* Jest podejrzliwy
* Nigdy nie przebacza
* Wszędzie widzący wady, usterki
* Widzą świat w czarno – białych barwach
Typ teatralny

* Często ma tzw. „focha” – obraża się, uraża, teatralnie ucina rozmowę
* Jest humorzasty, zmienny
* Jest nieprzewidywalny zarówno w nastrojach, jak i w reakcjach, zachowaniu, poglądach, opiniach
* Lubi plotki, sensacje; sam często je wzbudza, wyolbrzymia, dramatyzuje
* Permanentnie nie dotrzymuje obietnic
Typ antyspołeczny

* Jest roszczeniowy, uważa, że wszystko mu się należy
* Ma poczucie, że jest najważniejszy
* Nie widzi innych ludzie, drugi człowiek nie ma dla niego znaczenia
* Nie respektuje żadnych norm i ograniczeń
Typ obsesyjno-kompulsywny

* Stawiający nadmierne wymagania (sobie lub/i innym)
* Wszędzie widzący wady, usterki
* Widzą świat w czarno – białych barwach
* Uznający, ze istnieje tylko jeden dobry sposób na rozwiązanie określonej sytuacji

Kto jest wampirem, kto jego ofiarą?

Wampirem energetycznym bywają osoby zaburzone, np. zaburzone osobowościowo. To także osoby niedokochane w dzieciństwie z niezaspokojoną potrzebą bycia ważnym. Dobrze to wiedzieć, żeby więcej rozumieć i mniej się niepotrzebnie emocjonować (te słynne pytania: dlaczego mnie to spotkało?, dlaczego on to robi?, itp.). Wiedzieć i rozumieć nie oznacza – usprawiedliwiać czy godzić się na coś, co jest toksyczne. Czy wampiry emocjonalne wiedzą co robią? Niektóre wiedzą. Celowo i świadomie wykorzystują innych do swoich celów, z premedytacją wikłają ich w sieć emocjonalnych powiązań i zależności. Inne – robią to zupełnie nieświadomie. Intuicyjnie powiedziałabym, że Ci stanowią większość. To grupa tych, których dojrzałość i wgląd w siebie pozostawiają wiele do życzenia.
A kto z kolei jest ofiarą wampira? Teoretycznie może być nią każdy z nas. Natomiast szczególnie podatni na uwikłanie się w relację z wampirem są osoby z jednej strony wrażliwe, empatyczne, pomocne, altruistyczne i dobroduszne, z drugiej – w słabym kontakcie ze sobą (emocjami, potrzebami, granicami) i swoim ciałem oraz z silnym pragnieniem akceptacji. Dodatkową trudnością w relacji z wampirem jest sytuacja zależności i zażyłości czyli sytuacja, w której wampirem energetycznym jest ktoś bliski np. rodzic lub partner.

Jak się bronić?

1. Pamiętaj, że wampir może wyssać z Ciebie energię tylko wtedy, gdy mu świadomie lub nie na to pozwolisz. Czyli gdy się zaangażujesz.
2. Biorąc pod uwagę fakt, że Twoje zasoby energetyczne są ograniczone (jak każdego z nas) odpowiedz sobie na pytanie – czy naprawdę chcesz podarować prezent w postaci Twojej cennej energii właśnie wampirowi?
3. Weź pod uwagę swoje dobro. Przestań wreszcie ciągle myśleć o innych czyt. o kimś kto Cię wykorzystuje. W końcu Pan/Pani wampir energetyczny myśli jedynie o sobie. A jeśli na tę chwilę jeszcze cały czas to inni są ważniejsi, niż Ty sam/a – pomyśl o innych bliskich, którzy cierpią na tym, że Ty wkładasz swoją energię gdzieś indziej. Jeśli Twoje zasoby energetyczne idą na relację z wampirem, siłą rzeczy nie masz ich dla innych. Nie ma innej możliwości. Czy tego sobie życzysz?
4.  Określ swoje priorytety. Którym obszarom w Twoim życiu chcesz poświęcić i podarować najwięcej swojej energii?
5. Pogłębiaj kontakt ze swoim ciałem. Naucz się sygnałów, jakie Ci wysyła. Po czym poznasz, że Twoja energia wycieka? Co świadczy o tym, że jest już na wyczerpaniu?

6. Naucz się rozsądnego gospodarowania energią. Nie szastaj nią. Jest zbyt cenna. Podejmij naukę odpoczywania, regenerowania się, rozładowywania napięcia i zasilania.
7. Jeśli to możliwe – zerwij kontakt z wampirem. To z reguły najlepsze wyjście. Jeśli nie – ogranicz go na tyle, na ile Ci się uda.
8. Jeśli uda Ci się zerwać kontakt z wampirem – po odreagowaniu emocji popracuj nad wybaczeniem mu. Zrezygnuj z zemsty czy odwetu, one bowiem tylko umocnią Twój związek z wampirem. Wybacz dla siebie.
9. Po rozstaniu z wampirem możesz zacząć odczuwać pustkę emocjonalną. To naturalne. W końcu odcinasz coś, co Cię emocjonalnie pochłaniało – w sposób dla Ciebie szkodliwy, ale zawsze. Bądź spokojny/a. Pustka to trudny stan, ale dobry, bowiem z niej może wyłonić się wszystko. Zapełniaj ją powoli i rozsądnie.
10. Jeśli z jakiś powodów uznajesz, że na ten moment kontakt z wampirem jest konieczny – staraj się nie angażować w jego sprawy i opowieści. Postaraj się być obojętnym tak bardzo, jak to dla Ciebie możliwe. Zobaczysz, że po jakimś czasie wampir zaprzestanie z Ciebie pobierać. Nie ma zaangażowania – nie ma pożywki.
11. Nie otwieraj się przed wampirem zanadto. A najlepiej w ogóle. Nie opowiadaj o sobie, nie zwierzaj się. Znajdź inną osobę godną zaufania. To co wampir od Ciebie usłyszy może wykorzystać przeciwko Tobie – jakieś słabe punkty lub sam fakt tego, że Cię wysłuchał. Będzie od Ciebie żądał spłacenia długu, a Tobie trudno będzie odmówić.
12. Gdy czujesz, że coś w tej relacji jest nie tak – skonsultuj to z kimś z zewnątrz kto nie jest zaangażowany. To pozwoli Ci zachować trzeźwy osąd i nie uwierzyć w to, co słyszysz od wampira („jesteś niewdzięczna”, „jesteś samolubny”, etc).
13. Nie daj się sprowokować. Pamiętaj, że im więcej w Tobie agresji, furii, bezsilności – tym wampir bardziej odżywiony. Zachowaj spokój. Niczego nie traktuj osobiście. Bądź dyplomatą, jednak stanowczym i asertywnym.
14. Pracuj nad znajomością swoich potrzeb i granic i ich umiejętnym komunikowaniem.
15. Stale pracuj nad poczuciem własnej wartości i godności, tak by opinia innych nie musiała stanowić o Tobie.
16. Wspieraj swoją samodzielność i niezależność. Im mniej w Twoim życiu „złych” zależności, tym większa Twoja odporność w kontakcie z potencjalnym wampirem.
17. Poukładaj swoje życie uczuciowe. Im mniej poukładane – tym większa podatność na uwikłanie w relację z wampirem.
18. Potraktuj wampira jako nauczyciela, jako szansę. Czego możesz nauczyć się w kontakcie z wampirem? Stawiania granic, stanowczości, konsekwencji, asertywności, radzenia sobie w relacji trudnej czy toksycznej, radzenia sobie z manipulacją – na przykład. Kontakt z wampirem może być dla Ciebie szansą i początkiem pracy nad sobą, może być pierwszym krokiem do odkrycia swojej wewnętrznej mocy.
19. Zadbaj o wsparcie. Na ile to możliwe – postaraj się nie być teraz sam/a. Chyba, że czujesz, że ewidentnie tego Ci teraz potrzeba.
20. W kontakcie z wampirem oddychaj głęboko. Bądź w kontakcie ze sobą, ze swoim ciałem i emocjami. Zanim nawykowo zareagujesz – policz do 10, żeby dać sobie szansę na inną reakcję.
21. Po spotkaniu z wampirem – wykonaj pewne krótkie ćwiczenie. Wyobraź sobie, ze strzepujesz z siebie coś, co się do Ciebie przykleiło, a czego nie chcesz. I zrób to. Strzep z nóg, rąk, głowy. Zrób to, co robi pies po wyjściu z wody – otrzepuje się. Ajurwedyjscy (system medycyny indyjskiej) nauczyciele powiedzieliby, że poczujesz różnicę. W końcu wszystko jest energią – słowa, które padają w naszym kierunku – też.
22. Stosuj tzw. wizualizacje (wykorzystywanie wyobraźni, myśli i woli do spowodowania zmian w sobie i w otoczeniu).
Oto przykłady:
Wizualizacja 1

Wizualizuj emocjonujące Cię słowa wampira jako chmury, które przepływają. Obserwujesz je, lecz nie skupiasz się na nich. Pozwalasz, by odpłynęły i by nie pozostawiły śladu w Twym umyśle…

Wizualizacja 2

Wyobraź sobie siebie w ciemnym kokonie, związanego cienkimi, silnymi nićmi (niczym pajęcza sieć), które łączą Cię z wampirem . Teraz weź złote nożyczki i powoli, stanowczo odetnij wszystkie powiązania, wszystkie nici. Czujesz ulgę, siłę, wolność, przestrzeń. Jesteś znów wolny/a. Może swobodnie poruszać się, skakać, latać…
Wizualizacja 3
Wyobraź sobie siebie jako pacynkę, marionetkę na sznurku w rękach wampira. Teraz widzisz złote nożyczki, które przecinają sznurki i uwalniają Cię. Odzyskujesz władzę nad sobą. Czujesz ulgę, siłę, wolność, przestrzeń. Jesteś znów wolny/a. Może swobodnie oddychać, czujesz wiatr we włosach, ciepło słońca na swych policzkach. Kochasz siebie i świat z wzajemnością…